Vulkanen, Vriend én Vijand
Laren
Contact
Vulkanisme komt op veel plaatsen voor. In de dynamiek van de planeet aarde speelt het een belangrijke rol. Vulkanisme heeft invloed op het klimaat, samenstelling van de atmosfeer en het speelt zelfs een rol in de evolutie en grote uitstervingsgolven. Bij vulkaanuitbarstingen komen enorme hoeveelheden energie uit de aarde vrij. Extreme temperaturen, grote gaswolken, kokende lavastromen. Lavas zijn sowieso bloedheet en dus gevaarlijk. Als het explosief vulkanisme is, dan is het nog vele malen gevaarlijker. Mensen zijn daarvoor terecht bevreesd.
Maar tegelij…
Vulkanisme komt op veel plaatsen voor. In de dynamiek van de planeet aarde speelt het een belangrijke rol. Vulkanisme heeft invloed op het klimaat, samenstelling van de atmosfeer en het speelt zelfs een rol in de evolutie en grote uitstervingsgolven. Bij vulkaanuitbarstingen komen enorme hoeveelheden energie uit de aarde vrij. Extreme temperaturen, grote gaswolken, kokende lavastromen. Lavas zijn sowieso bloedheet en dus gevaarlijk. Als het explosief vulkanisme is, dan is het nog vele malen gevaarlijker. Mensen zijn daarvoor terecht bevreesd.
Maar tegelijkertijd hebben vulkanen ook aantrekkingskracht vanwege de vruchtbare bodems en de bruikbare aardwarmte. Bovendien zijn het tegenwoordig toeristische trekpleisters. Vulkanen zijn dus zowel vriend als vijand.
Dat kwam heel toepasselijk naar voren in de openingsspeech van de ambassadeur van IJsland Kristján A. Stefánsson. Hij gaf aan dat anno nu 90 procent van de huishoudens in IJsland mede dankzij de vulkanen geothermisch verwarmd wordt. En dankzij de toeristen die massaal de vulkanen bezoeken, is toerisme de belangrijkste inkomstenbron van het eiland.
Maar zonder gevaar zijn ze zeker niet. In 1783 wordt IJsland bijvoorbeeld geteisterd door een verwoestende vulkaanuitbarsting van de Laki. Die duurt maar liefst acht maanden. De aswolk bereikt een groot deel van het noordelijk halfrond en zaait overal dood en verderf. Zelfs voor de Franse koning werd deze ramp fataal, omdat de gevolgen van de vulkaanuitbarsting, waaronder hongersnood, mogelijk hebben geleid tot de Franse Revolutie.
Er zijn veel verschillende soorten vulkanen. Deze tentoonstelling richt zich op twee typen vulkanisme: het vulkanisme op IJsland dat zich kenmerkt door lavas die uit spleten en schildvulkanen uitvloeien. Dit vulkanisme is overwegend verbonden aan de midatlantische spreidingszone. We noemen dit rood vulkanisme.
De andere vorm van vulkanisme komt veel voor in de Middellandse zee en heeft een veel explosiever karakter. De tentoonstelling behandelt het eiland (of wat daar van over is) Santorini. Ruim 1600 jaar voor Christus vond hier een extreem zware eruptie plaats die vrijwel het hele eiland verwoestte en de toen heersende Minoïsche beschaving tot een einde bracht.
Lavas zijn sowieso bloedheet en dus gevaarlijk. Als het explosief vulkanisme is, dan is het nog vele malen gevaarlijker. Met andere woorden Vulkanisme kan -als het gevaarlijk is- je vijand zijn. Tegelijkertijd zijn vulkanische bodems erg vruchtbaar, leveren ze aardwarmte en toeristisch aantrekkelijke landschappen.
Met deze tentoonstelling wil het museum laten zien hoe de mens zich tot vulkanisme verhoudt. Dus naast het gevaar ook de vriendschappelijke relatie, de sagen en mythen uit tijden dat we vulkanisme minder goed begrepen.
Ook laat het museum zien hoeveel vulkanen op dit moment actief zijn (meer dan je waarschijnlijk denkt!) en laat het zien dat zelfs in Nederland vulkanen te vinden zijn. Nieuwsgierig? komt dat zien.
Wanneer
- Elke woensdag, vrijdag, zaterdag en zondag t/m 31 december 2025 13.00 - 16.30 uur
Prijzen
- € 9,50
